Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Công an Nguyễn Duy Ngọc nhấn mạnh, Hội nghị nhằm mục đích quán triệt các nội dung cơ bản của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự (đã được thông qua tại Kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XV) và các văn bản hướng dẫn thi hành đến Công an các đơn vị, địa phương, đặt biệt là lực lượng có liên quan đến công tác điều tra hình sự trong Công an nhân dân; đồng thời, hướng dẫn các nội dung cụ thể để Công an các đơn vị, địa phương chủ động triển khai thực hiện khi Luật có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/12/2021.

Để chủ động triển khai thi hành Luật, Bộ Công an đã có Kế hoạch số 466/KH-BCA-V03 ngày 10/11/2021, trong đó đã đề ra mục đích, yêu cầu, nhiệm vụ cụ thể về rà soát, xây dựng các văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật; tuyên truyền, phổ biến, quán triệt các nội dung của Luật và các văn bản hướng dẫn thi hành.

Tại Hội nghị, Thiếu tướng Phạm Công Nguyên, Cục trưởng Cục Pháp chế và Cải cách Hành chính, Tư pháp - Bộ Công an đã báo cáo những nội dung cơ bản của Luật và các văn bản hướng dẫn thi hành. Theo đó, tại Khoản 3 và Khoản 4 Điều 1 đã sửa đổi, bổ sung Khoản 1 Điều 155 Bộ luật Tố tụng hình sự nhằm bãi bỏ nội dung dẫn chiếu tới Điều 226 của Bộ luật Hình sự để cho phép cơ quan có thẩm quyền có thể khởi tố vụ án hình sự hành vi xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp đối với cả nhãn hiệu và chỉ dẫn địa lý mà không cần yêu cầu khởi tố của bị hại; sửa đổi Khoản 8 Điều 157 nhằm bãi bỏ nội dung dẫn chiếu tới Điều 226 của Bộ luật Hình sự để bỏ căn cứ không khởi tố vụ án hình sự đối với tội phạm quy định tại Khoản 1 Điều 226 Bộ luật Hình sự mà bị hại hoặc đại diện của bị hại không yêu cầu khởi tố để đảm bảo đồng bộ với nội dung sửa đổi Khoản 1 Điều 155 Bộ luật Tố tụng hình sự nêu trên.

Bên cạnh đó, các nội dung tại Khoản 2, Khoản 5, Khoản 6, Điều 1 của Luật đã bổ sung căn cứ “Vì lý do bất khả kháng do thiên tai, dịch bệnh” vào Khoản 1 Điều 148 để tạm đình chỉ giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, Khoản 1 Điều 229 để tạm đình chỉ điều tra và Khoản 1 Điều 247 để tạm đình chỉ vụ án trong giai đoạn truy tố. Ngoài ra, tại Khoản 2 Điều 1 và Khoản 1 Điều 2 đã sửa đổi nội dung liên quan đến bổ sung trách nhiệm “kiểm tra, xác minh sơ bộ” tố giác, tin báo về tội phạm cho Công an xã (bảo đảm tương đương với trách nhiệm của Công an phường, thị trấn, Đồn Công an).

Cũng tại Hội nghị, Thiếu tướng Hoàng Đức Lừng, Cục trưởng Cục Tổ chức cán bộ đã báo cáo về tình hình, kết quả triển khai chủ trương xây dựng Công an xã chính quy, các nội dung dự kiến hướng dẫn Công an các địa phương thực hiện rà soát, lựa chọn, bố trí cán bộ có năng lực phù hợp, bảo đảm để thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ điều tra hình sự của Công an cấp xã…

Phát biểu kết luận Hội nghị, Bộ trưởng Tô Lâm khẳng định, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự vừa được Quốc hội thông qua là một đạo luật rất quan trọng, kịp thời giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn thời gian vừa qua và trong thời gian tới. Các quy định của Luật có liên quan trực tiếp đến việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của lực lượng Công an nhân dân. Để triển khai có hiệu quả Luật này, Bộ trưởng Tô Lâm đề nghị, Công an các địa phương tiếp tục lựa chọn, bố trí cán bộ Công an chính quy về công tác tại Công an cấp xã. Đây là vấn đề quan trọng, có yếu tố quyết định đến hiệu quả việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Công an cấp xã, trong đó có nhiệm vụ tiếp nhận, xử lý ban đầu tố giác, tin báo về tội phạm. Do vậy, Thủ trưởng Công an các địa phương cần khẩn trương có kế hoạch để tiếp tục lựa chọn, sắp xếp, bố trí cán bộ có năng lực phù hợp, bảo đảm thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ của Công an cấp xã.

Bộ trưởng Tô Lâm đề nghị Thủ trưởng Công an các đơn vị, địa phương cần phải tổ chức tốt công tác tập huấn, bồi dưỡng kiến thức pháp luật, kiến thức nghiệp vụ để lực lượng Công an cấp xã nắm vững và vận dụng có hiệu quả trong thực tiễn công tác. Đồng thời, để phòng ngừa và kịp thời phát hiện, xử lý các biểu hiện tiêu cực, vi phạm pháp luật trong thực hiện nhiệm vụ của Công an cấp xã, Thủ trưởng Công an các địa phương phải phát huy trách nhiệm của người đứng đầu, xây dựng cơ chế, có kế hoạch thường xuyên tổ chức kiểm tra việc chấp hành pháp luật, quy định của Ngành đối với lực lượng Công an cấp xã.

Bộ trưởng Tô Lâm nhấn mạnh, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an cấp huyện cần phối hợp chặt chẽ với Viện kiểm sát cùng cấp để thực hiện việc hướng dẫn, kiểm tra hoạt động tiếp nhận, xử lý ban đầu tin báo, tố giác tội phạm của Công an cấp xã. Ngoài ra, bên cạnh việc tổ chức triển khai các quy định của Luật về bổ sung thẩm quyền kiểm tra, xác minh sơ bộ tố giác, tin báo về tội phạm của Công an xã, Công an các đơn vị, địa phương cần chủ động tổ chức triển khai tốt các quy định khác của Luật về đáp ứng yêu cầu của Hiệp định CPTPP và việc bổ sung các căn cứ tạm đình chỉ giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, tạm đình chỉ điều tra, tạm đình chỉ vụ án với lý do bất khả kháng do thiên tai, dịch bệnh bảo đảm chặt chẽ, đúng quy định của pháp luật, tránh lạm dụng hoặc có tiêu cực trong các hoạt động này. 

Tại Hội nghị Bộ trưởng Tô Lâm chỉ đạo về việc triển khai ứng dụng của Cơ sở dữ liệu Quốc gia về dân cư phục vụ phòng, chống Covid-19 gắn với phát triển kinh tế - xã hội. Lực lượng Công an cơ sở phải phát huy kết quả của Cơ sở dữ liệu Quốc gia về dân cư kết nối với các ứng dụng có liên quan để phục vụ tốt nhất nhu cầu của đời sống nhân dân.